آنومی به عنوان یکی از مسایل اجتماعی قلمداد می شود که طی آن، فرد دچار احساس بی هنجاری شده و اغتشاش، گسستگی و فقدان اجماع در بین فرد و جامعه را باعث می شود. احساس گمگشتگی، ناامیدی، نگرش به آینده، اختلال در فرهنگ مصرفی و انتظام اجتماعی عامل پدیداری آنومی در سطوح مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در جامعه بوده و محرک قوی در جهت ناکارآمد کردن نهادهای اجتماعی و سپس آلوده شدن بافت جامعه و در معرض فروپاشی قرار گرفتن پیکره ساختاربندی جامعه می شود.پژوهش حاضر از نوع پیمایشی – همبستگی و به لحاظ زمانی از نوع مقطعی بوده و از تکنیک پرس و جوی کتبی یا پرسشنامه برای گردآوری دادها با حجم نمونه آماری 394 نفر با بهره گیری از شیوه نمونه گیری مطبق متناسب در بین جوانان 29-15 ساله طی سال 89-88 در سطح شهر اردبیل استفاده شده است.نتایج آزمون های آماری مبین رابطه معنادار بین نگرش به آینده، عزت نفس، گمگشتگی فرهنگی، احساس نابرابری، پایبندی دینی، گسیختگی خانواده و روابط نامناسب اجتماعی به عنوان متغیرهای مستقل و آنومی به عنوان متغیر وابسته تحقیق می باشد.نتایج برآورد مدل رگرسیونی در نرم افزار لیزرل 8.5، نگرش منفی به آینده را دارای بیشترین قدرت تبیین و اثرگذاری روی واریانس های آنومی و گسیختگی خانوادگی را دارای پایین ترین تاثیر در وضعیت آنومی جوانان نشان می دهد. از بین سطوح آنومی، موجودیت شدید زمینه های آنومی فرهنگی دارای بیشترین میزان و آنومی اقتصادی دارای کمترین میزان در بین جوانان ارزیابی شده است.

طرح مساله: دگرگونی های پدید آمده در چند دهه اخیر به نحو چشم گیری بر شکل گیری و تشدید مشکلات اجتماعی جوانان تاثیر گذارده است. از جمله مشکلات اجتماعی می توان به «احساس آنومی» در میان افراد اشاره کرد که بازتاب شرایط نابسامان و آنومیک جامعه است. مقاله حاضر به سنجش احساس آنومی اقتصادی در میان جوانان شهر تهران و برخی عوامل تاثیرگذار بر آن می پردازد.روش: پس از بررسی منابع و نظریه ها و تدوین چارچوب نظری، با شیوه پیمایش و استفاده از پرسش نامه و مصاحبه، اطلاعات مورد نیاز گردآوری شد. حجم نمونه 816 نفر از جوانان شهر تهران بوده که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و به صورت تصادفی انتخاب شدند.یافته ها: نسبت قابل توجهی از جوانان در ارزیابی خود وضعیت نابسامان و آنومیک جامعه را به تصویر می کشند و در حالتی که از گسستگی میان خود و جامعه قرار دارند. این احساس آنومی اقتصادی متاثر از عوامل فردی، خانوادگی، نگرش ها و حالات سردرگمی، بدبینی و بی اعتمادی در جوانان است.نتایج: یافته های پژوهش منطبق با نظریه های جامعه شناختی به ویژه آرای دورکیم و مرتون نشان می دهد احساس آنومی اقتصادی، در حقیقت، عدم تناسب نیازها و اهداف و امکانات مالی و اقتصادی و راه های دستیابی به آن اهداف بوده که در شخصیت جوانان درونی شده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف مقاله حاضر بررسی رابطه احساس آنومی و امکان کنش ارتباطی است. برای نیل به این هدف در گام اول با تاکید بر رویکردهای جامعه شناختی و روان شناسی اجتماعی آنومی و نظریه کنش ارتباطی هابرماس تلاش شد تا چارچوب مفهومی تنظیم شود. در گام دوم از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شد. روش نمونه گیری در مقاله حاضر خوشه ای چند مرحله ای و حجم نمونه بر پایه فرمول کوکران 400 نفر از شهروندان بالای 18 سال شهر مشهد است. ضرایب همبستگی بین متغیرهای تحقیق معنادار بود و فرضیات پژوهش تایید شدند، به این ترتیب هر سه بعد احساس آنومی یعنی بی معنایی، بی قدرتی و بت وارگی پول با امکان کنش ارتباطی رابطه معناداری داشتند. یافته های حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد از میان ابعاد متغیر مستقل (بی معنایی و بی اعتمادی، بی قدرتی و بت وارگی پول) بت وارگی پول، در تعیین کنش ارتباطی سهم به سزایی دارد و دو بعد بی معنایی و بی اعتمادی به واسطه بت وارگی، نقش تعیین کننده ای در کنش ارتباطی دارند.

مقدمه: سرمایه اجتماعی در همکاری جمعی باعث توسعه پایدار می شود و توسعه پایدار روندی است که موجب تولید سرمایه می گردد؛ به طوری که نسل های آینده، به طور سرانه، از همان مقدار یا بیشتر از آن چه نسل فعلی به عنوان سرمایه دارند برخوردار می شوند.روش کار: این یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است. جامعه پژوهش، زنان شاغل در دو بیمارستان شهر شیراز بودند که 224 نفر آنان به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی آن توسط کارشناسان مورد تایید قرار گرفته بود و پایایی آن با آلفای کرونباخ 0.85 تایید شده بود. جهت تحلیل داده ها آزمون همبستگی پیرسون و آزمون تی استفاده شد.یافته ها: از بین ابعاد سرمایه اجتماعی، بعد درون گروهی با میانگین نمره 45.32 (انحراف معیار: 4.33) بیشترین، و سرمایه اجتماعی برون گروهی با میانگین نمره 5.66 (انحراف معیار: 1.72) کم ترین نمره را داشت. در ابعاد احساس آنومی، آنومی جنسیتی با میانگین نمره 19.10 (انحراف معیار: 3.24) بیشترین نمره، و آنومی اقتصادی یا احساس ناامیدی اقتصادی با میانگین 13.18 (انحراف معیار: 2.61) کم ترین نمره را داشت. بین سرمایه اجتماعی و احساس آنومی در زنان ارتباط معنادار منفی وجود داشت (r=-0.021, p≤0.01).نتیجه گیری: طبق نتایج این مطالعه، با افزایش سرمایه اجتماعی، احساس آنومی در کارکنان کاهش می یابد؛ لذا ایجاد و ارتقای سرمایه اجتماعی در سازمان ضروری به نظر می رسد. به این منظور، تصمیم گیرندگان سازمان باید در طول زمان، زمینه اعتماد افراد به یکدیگر و تشکیل گروه هایی غیررسمی در محیط کار را فراهم کنند تا افراد کارها را با همکاری بیشتر و با موفقیت به انجام برسانند و میزان سرمایه اجتماعی افزایش یابد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف آزمون تئوری آنومی مرتون (1968) صورت گرفت. در این پژوهش سعی بر این بود که برخی از مفاهیم کلیدی تئوری مرتون که کم تر در پژوهش های داخل و خارج مورد توجه قرار گرفته اند در مدلی نظری و در قالب هشت فرضیه که از تئوری مرتون استخراج شده بودند مورد آزمون قرار گیرند.روش: پرسش نامه ی تهیه شده تشکیل شده از مقیاس های پایگاه اجتماعی - اقتصادی در دو بعد عینی و ذهنی، مقیاس احساس آنومی (بی هنجاری)، مقیاس آرزومندی به اهداف توفیق آمیز و مقیاس فرصت ادراک شده بود. هم چنین نمرات حاصل از تفریق فرصت ادراک شده از آرزومندی ها به عنوان نمرات شکاف در پژوهش حاضر به عنوان یک متغیر کلیدی مورد استفاده قرار گرفت. پرسش نامه ی مذکور در بین 480 نفر از دانش آموزان پسر دبیرستانی و پیش دانشگاهی شهر اهواز با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای در بین 9 مدرسه توزیع شد و 467 پرسش نامه جهت تحلیل نهایی باقی ماند.نتایج: یافته ها نشان دادند که پایگاه اجتماعی - اقتصادی در هر دو بعد اگرچه با احساس آنومی هم بستگی دارد اما در معادله ی رگرسیون اثر معناداری ندارد و از طریق شکاف آرزومندی - فرصت و محرومیت نسبی بر آنومی اثر غیرمستقیم دارد. هم چنین مشخص شد که شکاف آرزومندی - فرصت هم اثر مستقیم معنادار و هم اثری غیرمستقیم از طریق احساس محرومیت نسبی بر احساس آنومی دارد. زمانی که کلیه ی متغیرهای پژوهش در یک معادله ی رگرسیون وارد شدند و اثر آن ها بر آنومی بررسی شد، اثر محرومیت نسبی، شکاف آرزومندی - فرصت و فرصت ادراک شده (که همگی آثار پایگاه اجتماعی - اقتصادی اند) معنادار بود. هم چنین یافته هایی در مورد اثرات تک تک شکاف ها به دست آمد.نتیجه گیری: این پژوهش را می توان اولین پژوهش جامع پیرامون آزمون نظریه ی مرتون با تاکبد بر رویکرد شکاف در ایران دانست. هم چنین در این پژوهش مفهوم شکاف آرزومندی - فرصت با منطق مرتون بسط داده شد و ورای حوزه های صرفا اقتصادی طرح شد. در مجموع یافته های این پژوهش تئوری آنومی مرتون را مورد تایید قرار داد.